Jeodezik Faaliyetler Kalibrasyon Bazı


Bağıl gravimetri doğruluğunu etkileyen en önemli hususlardan biri kullanılan gravimetrelerin kalibrasyonudur. Yüksek doğruluklu ve duyarlı gözlemler için bağıl gravimetre kalibrasyon veya ölçek faktörünün %0.01 göreli doğruluk (10 mGal gravite aralığında 1 µGal ölçü hatası) ile belirlenmesi gerekir. (1) ve (2) eşitliklerinde gösterildiği gibi, doğrusal ölçek faktörü k’nın doğruluğu, kalibrasyon bazı noktaları arasındaki gravite farkına noktalar arasındaki okuma farkına ve bu değerlerin doğruluğuna bağlıdır.


Ankara ili sınırları içerisinde Cebeci ve Elmadağ’da iki mutlak gravite noktasından oluşan bir kalibrasyon bazı kurulmuştur. Bu yeni bazın en önemli yararı, noktaların coğrafi olarak birbirlerine yakın olması (~20 km, 15-20 dk. sürüş mesafesi) ve noktalar arası yüksek gravite farkıdır (~210 mGal). Mesafenin kısa olması, gün içerisinde noktalar arasında çok sayıda ölçü alınabilmesine ve serbestlik derecesinin artırılmasına olanak sağlamaktadır. Kalibrasyon bazı noktaları, A10 (#044) mutlak gravimetresi ile ölçülmüştür.

Envanterinde bağıl gravimetre bulunan kamu kurum ve kuruluşları, üniversite ve araştırma merkezleri kalibrasyon bazından imkânlar ölçüsünde istifade edebilmektedir.

Ankara kalibrasyon bazı noktalarının konumları

Elmadağ kalibrasyon noktası.

Kaynaklar:
1. Simav M., Akpınar İ., Akdoğan Y.A., Yıldız H. (2021) Türkiye’de Güncel Yersel Gravimetri Çalışmaları, Harita Dergisi, 166, 10-24.
2. HGM (2021) Türkiye Yükseklik Sisteminin Modernizasyonu ve Gravite Altyapısının İyileştirilmesi Projesi 2015K090710 (2015K09-2464) Proje Tamamlama Raporu, Mart 2021, Harita Genel Müdürlüğü, Ankara.